AUTYZM lub spektrum autyzmu, charakteryzuje się trudnościami w relacjach z ludźmi komunikacji oraz powtarzalnymi i streotypowymi zachowaniami. Pierwsze objawy widoczne są zwykle przed 3 rokiem życia. Autyzm nie jest chorobą, ale zaburzeniem rozwoju to znaczy, że cała ścieżka rozwoju osoby autystycznej jest inna od standardowej. Mówiąc innymi słowami: autyzm oznacza, że mózg pracuje w niestandardowy sposób. Autyzm rozumiemy jako spektrum. Oznacza to, że autyzm jest trochę inny dla każdej osoby. Osoby z diagnozami ze spektrum autyzmu mają bardzo różne nasilenie zachowań i cech wynikających z autyzmu.

 

ADHD – Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i obejmuje trzy główne grupy objawów: nadmierną ruchliwość, zaburzenia koncentracji uwagi i nadmierną impulsywność. Rozpoznanie ADHD stawia się najczęściej na podstawie kryteriów diagnostycznych klasyfikacji ICD-10. Aby spełnić kryteria rozpoznania objawy muszą wystąpić przed 7 rokiem życia dziecka, trwać przez co najmniej 6 miesięcy, utrudniać codzienne funkcjonowanie i pojawiać się przynajmniej w dwóch różnych środowiskach, w których dziecko funkcjonuje (np. w domu i w szkole).

 

INTEGRACJA SENSORYCZNA –  Jean Ayres (twórczyni tej metody) twierdzi, że to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące z ciała i środowiska w taki sposób by mogły być użyte do celowego działania. W procesie tym mózg informacje otrzymane ze wszystkich zmysłów segreguje, rozpoznaje, interpretuje, łączy ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami odpowiadając na wymagania płynące ze środowiska.

Człowiek posiada 5 podstawowych zmysłów – smaku, węchu, wzroku, słuchu i dotyku. Zmysły te wypełniają rozległe obszary układu równowagi i czucia głębokiego, których spoiwem jest system przedsionkowy (odpowiada za reakcje wywoływane przez ruch) i system propriocepcji (wewnętrzny korelator anatomii i fizjologii).

Prawidłowa organizacja sensoryczna warunkuje kształtowanie percepcji, procesu uczenia się i zachowania; przy nieprawidłowej – życie może przypominać korek samochodowy w godzinach szczytu.

Dysfunkcje integracji sensorycznej to złe przetwarzanie i organizowanie wrażeń sensorycznych, czyli nadmierna wrażliwość na stymulację, zbyt mała wrażliwość/ reaktywność na stymulację sensoryczną, zbyt wysoki lub zbyt niski poziom aktywności ruchowej, problemy z koordynacją, opóźnienie rozwoju mowy, rozwoju ruchowego i trudności w nauce, słaba organizacja zachowania – impulsywność, problemy z koncentracją, niskie poczucie własnej wartości, itp.

 

DYSPRAKSJA – „syndrom niezgrabnego dziecka”; jest to trudność w zrozumieniu (zaplanowaniu co zrobić) i wykonaniu czynności ruchowych (jak to zrobić) w sposób płynny, skoordynowany, ekonomiczny, w prawidłowej kolejności od początku do końca.  Przyczyną dyspraksji rozwojowej są zaburzenia funkcji czuciowo-ruchowych (dotykowych, proprioceptywnych i przedsionkowych)  i schematu ciała. Dzieci z dyspraksją są niezgrabne ruchowo (potykają się i często są poobijane,  poruszając się, potrącają przedmioty i osoby), mają opóźnienia w zakresie samoobsługi (trudności z nauką zapinania i odpinania guzików, suwaków, wiązania sznurowadeł, ubierania i rozbierania się, posługiwania się sztućcami itp.). Mają wolniejsze tempo pracy, a ich działania są często nieefektywne mimo dużego nakładu pracy, wymagają znacznie więcej pomocy ze strony rodziców i opiekunów niż inne dzieci w ich wieku mimo, że ich rozwój intelektualny jest prawidłowy.

 

OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY (ORM) – można stwierdzić gdy poszczególne stadia rozwoju mowy nie pojawiają się w momencie przyjętym za normę. Proces nabywania mowy wydłuża się i występują różnice w nadawaniu i odbieraniu dźwięków.

Przykłady:

• roczne dziecko tylko gaworzy,
• dwulatek wypowiada kilka pojedynczych słów,
• trzylatek tworzy równoważniki zdań,
• czterolatek używa tylko zdań prostych.

 

ROTACYZM (RERANIE) – nieprawidłowa wymowa głoski „r” spowodowana niedostateczną sprawnością języka. Głoska ta pojawia się najpóźniej, ok. 6 roku życia. Język musi wiele ćwiczyć, aby móc ją prawidłowo realizować.

Zbyt wczesne zmuszanie dziecka do realizacji głoski „r” może skutkować rotacyzmem języczkowym, wargowym, policzkowym lub gardłowym, ponieważ dziecko stara się na wszelki możliwy sposób uzyskać wibrację języka. Jest to wtedy wymowa patologiczna wymagająca korekcji u logopedy.

 

SYGMATYZM (SEPLENIENIE) – nieprawidłowa wymowa głosek tzw. dentalizowanych (ś,ć,ź,dź,s,z,c,dz,sz,rz,cz,dż).

Może występować w trzech wersjach:

• dziecko nie wypowiada żadnego dźwięku,
• dziecko zastępuje głoski innymi głoskami,
• dziecko deformuje dźwięk, czyli zniekształca go.

Z tą ostatnią formą łączą się nazwy najczęściej występujące:

SEPLENIENIE MIĘDZYZĘBOWE – język wysuwa się między zęby w czasie mówienia,

SEPLENIENIE BOCZNE – język układa się z boku,

SEPLENIENIE PRZYZĘBOWE – język jest płaski i mocno dociska do dolnych zębów.

 

WADY WYMOWY – odchylenie w wymowie głosek od przyjętej normy. Wadą wymowy możemy nazwać nieprawidłową wymowę np.:

• głoski „s”, gdy jest ona międzyzębowa lub boczna,
• głoski „k”, gdy jest zastępowaną głoską „t” po skończonym 3 roku życia,
• głoski „sz”, gdy jest wymawiana jako „s” lub „ś” po skończonym 5 roku życia.

Nie stosuje się tego terminu do tzw. wymowy dziecięcej, czyli czasu gdy dziecko ma prawo nie wypowiadać jeszcze poszczególnych głosek.

 

ZABURZENIE ROZWOJU MOWY -termin ten odnosi się do trudności w rozwoju mowy wynikających z czynników wrodzonych lub nabytych. Dziecko z uwagi na chorobę, która mogła pojawić się na poziomie genetycznym (wrodzona) lub w czasie ciąży, porodu lub po porodzie (nabyta) ma trudność z nabywaniem mowy, komunikacją, artykulacją, formowaniem wypowiedzi. Zaburzenia rozwoju mowy mogą wystąpić w przypadku:

• mózgowego porażenia dziecięcego (MPD),
• autyzmu,
• niepełnosprawności intelektualnej,
• niedosłuchu,
•  

W każdym wymienionym stanie, ZRM będzie przebiegało inaczej i wymagało innych oddziaływań terapeutycznych.

 

AFAZJA DZIECIĘCA – to zaburzenie mowy wywołane przez uszkodzenie struktur w mózgu, które są odpowiedzialne za czynności związane z mówieniem. Afazja występuje u dzieci, które wcześniej opanowały umiejętność mowy i ją rozumieją, ale może dotyczyć również dzieci, które jeszcze nie zaczęły mówić.

Afazję u dzieci diagnozujemy, gdy maluch mimo braku niepełnosprawności intelektualnej, z prawidłowym słuchem i brakiem zaburzeń natury psychologicznej w ogóle nie wykształcił mowy lub wykształcił ją w stopniu niewielkim, odbiegającym od normy dla określonego wieku.