Jest to wynikiem wielu czynników, w tym:

1. Trudności komunikacyjne: Zaburzenia mowy mogą utrudniać uczniom skuteczną komunikację zarówno z nauczycielami, jak i z kolegami z klasy. Ograniczona zdolność wyrażania myśli i uczestnictwa w dyskusjach może prowadzić do niepełnego zrozumienia materiału lekcyjnego.
2. Trudności czytelnicze i pisarskie: Zaburzenia mowy mogą wpływać na umiejętności czytania i pisania, co może prowadzić do słabych wyników w tych dziedzinach. Uczniowie mogą mieć trudności w rozumieniu tekstu czytanego oraz w pisaniu poprawnych zdań i wypracowań.
3. Trudności w przetwarzaniu informacji: Zaburzenia mowy mogą wpływać na zdolność uczniów do przetwarzania informacji słownych, co może utrudniać zrozumienie materiału nauczania i zapamiętywanie informacji.
4. Mniejsza pewność siebie i motywacja: Uczniowie z zaburzeniami mowy mogą mieć niższą pewność siebie w szkole z powodu trudności w komunikacji i osiągania gorszych wyników w nauce. To może prowadzić do obniżonej motywacji do nauki i większej skłonności do unikania aktywnego uczestnictwa w zajęciach.
5. Mniejsza aktywność na lekcjach: Jak wspomniano wcześniej, uczniowie z zaburzeniami mowy mogą być mniej aktywni na lekcjach z powodu niepewności siebie i obaw związanych z własnymi trudnościami w komunikacji.

Badania pokazują, że wśród trzecioklasistów duża liczba dzieci wydaje dźwięki międzyzębowe (czubek języka wsuwa się pomiędzy zęby w linii pośrodkowej), a także zamienia dźwięki zgrzytające (sz, ż, cz, j) na dźwięki syczące . . (s, z, c, dz) lub nie wymawiaj dźwięku [r]. Dodatkowo uczniowie mają duże trudności ze zrozumieniem poprawnych zbitek spółgłosek (np. dziecko mówi [tyś] zamiast [pyś])..

Uczniowie z opisanymi trudnościami mowy wykazują szereg problemów zarówno w komunikacji, jak i w nauce. Oto główne trudności, które mogą występować u uczniów z zaburzeniami mowy:

1. Trudności w artykulacji: Problemy z realizacją głosek, zamienianiem głosek szumiących na syczące, brak lub nieprawidłowa realizacja niektórych głosek, np. [r].
2. Trudności gramatyczne: Agramatyzmy, czyli brak lub błędna odmiana rzeczowników oraz trudności z budowaniem poprawnych zdań.
3. Ograniczony zasób słownictwa: Uczniowie mogą mieć niewielki zasób słów, co ogranicza ich możliwość skutecznej komunikacji i opisywania rzeczywistości.
4. Trudności w percepcji dźwięków mowy: Problemy z rozróżnianiem dźwięków, co może utrudniać rozumienie mowy oraz naukę czytania i pisania.
5. Trudności czytelnicze: Uczniowie mogą czytać wolno i mieć problemy ze zrozumieniem tekstu czytanego.
6. Trudności pisarskie: Problemy z pisaniem poprawnie z pamięci lub ze słuchu, co prowadzi do licznych błędów w tekście pisemnym.
7. Deficyty w nauce i socjalizacji: Uczniowie z zaburzeniami mowy mogą mieć trudności we wszystkich sferach edukacyjnych, takich jak mowa, pisanie, czytanie, liczenie, a także w socjalizacji.
8. Mniejsza aktywność na lekcjach: Z powodu świadomości własnych trudności, uczniowie mogą być mniej pewni siebie i mniej aktywni na lekcjach, co może wpływać negatywnie na ich osiągnięcia szkolne.

Bardzo istotne jest wcześniejsze rozpoznanie i interwencja w przypadku zaburzeń mowy, aby zapewnić uczniom odpowiednią terapię i wsparcie, które pomogą im radzić sobie lepiej zarówno w szkole, jak i w życiu codziennym. Profilaktyka logopedyczna oraz terapia powinny być rozpoczęte jak najwcześniej, aby minimalizować negatywne skutki tych trudności na rozwój dziecka.

W związku z tym ważne jest, aby uczniowie z zaburzeniami mowy otrzymywali odpowiednie wsparcie i pomoc w szkole, włączając w to terapię logopedyczną, indywidualne plany nauczania oraz dodatkowe wsparcie edukacyjne. Dzięki temu będą mieli większe szanse na osiągnięcie sukcesu w nauce i pokonanie trudności związanych z ich zaburzeniami mowy.

Irena Patyna

neurologopeda